Dawno, dawno temu, w spokojnym królestwie Evergreen Vale, mieszkała dobra księżniczka o imieniu Elara. Spędzała dni spacerując po ogrodach różanych zamku, czytając starożytne zwoje w bibliotece i odwiedzając mieszkańców, aby wysłuchać ich trosk. Evergreen Vale słynęło z zielonych pagórków, gęstych lasów pełnych ptaków i wielkiego zamku na marmurowym wzgórzu nad błękitnymi wodami.

W małym domku na skraju lasu mieszkał młody chłopiec o imieniu Finn. Finn był bystry, odważny i zawsze ciekawy świata. Uwielbiał odkrywać las, wspinać się na drzewa i znajdować ukryte strumyki. Pomimo skromnego pochodzenia miał odważne i szczere serce. Każdego wieczoru pomagał matce piec chleb i opowiadał historie przy kominku.

Pewnej księżycowej nocy, po całym królestwie rozeszły się szeptem wiadomości: troll wyszedł z mrocznych głębin lasu Grimbark. Stworzenia w lesie drżały na jego imię – Gorthak, zły i przebiegły. Żądał opłat w złocie, jedzeniu lub – co gorsza – w niewinnych życiach.

Zablokował przełęcz na północ od Evergreen Vale, warcząc i zmuszając podróżników do ucieczki. Mieszkańcy się bali, handel zwolnił, a strach osiadł niczym mgła. Księżniczka Elara usłyszała plotki i poczuła głęboką odpowiedzialność; ale królewscy rycerze zawiedli w próbach negocjacji lub przepędzenia potwora.

Pewnego ranka, po szczególnie przerażającym incydencie, gdy Gorthak przepędził karawanę kupców, księżniczka Elara otworzyła bramy zamku. Wsiadła na białego konia, zdeterminowana, by spotkać się z trollem. Finn, pracując niedaleko przy stolarni nad budką dla ptaków, patrzył zaskoczony, gdy księżniczka podjechała.

Zbierając odwagę, Finn pobiegł do niej.
„Moja pani, proszę – mogę towarzyszyć? Znam las i ciche ścieżki. Mogę pomóc.”

Księżniczka Elara spojrzała na chłopca, zauważając jego szczere oczy i spokojny głos. Zsiadła z konia.
„Jeśli naprawdę chcesz pomóc, Finn, byłoby mi zaszczytem.”

Razem wyruszyli w stronę lasu Grimbark. Mieszkańcy szli za nimi, szeptając z nadzieją. Finn prowadził ich przez zacienione polany, gdzie słońce tańczyło na mchu. Księżniczka Elara trzymała głowę wysoko, dostojna nawet w podróżnym stroju, zdeterminowana i dobra.

Gdy zbliżyli się do przełęczy, odezwały się warczenia Gorthaka. Wyszedł na widok: ogromny, ze skórą zielono-szaro, skręconymi rogami i twarzą częściowo żuchwą, częściowo zmarszczoną. Jego oczy świeciły jak żarzące się węgle. Żądał daniny.

Księżniczka Elara zrobiła krok naprzód, głos miała spokojny, lecz stanowczy.
„Przychodzimy, aby z tobą porozmawiać, trollu. Nie oferujemy złota, lecz pokój. Powiedz nam, czego pragniesz.”

Gorthak uśmiechnął się szyderczo.
„Chcę tego, co macie: strachu, władzy, szacunku! Chcę daniny, co dwa tygodnie.”

Finn szepnął do księżniczki.
„Moja pani, jest potężny. Rycerze zawiedli, bo próbowali walczyć. Może szanuje spryt, a nie siłę.”

Elara skinęła głową.
„Mam pomysł,” powiedziała do Finna.

Zwróciła się ponownie do Gorthaka.
„Wielki trollu, proponuję konkurs zagadek. Jeśli wygram, opuścisz przełęcz na zawsze. Jeśli wygrasz ty, przynosimy ci codzienną daninę, jak żądasz.”

Gorthak pomyślał – lub warknął.
„Konkurs zagadek? Jeśli przegram, muszę odejść? Ha! Bardzo dobrze. Zadaj swoją zagadkę.”

Księżniczka Elara spojrzała na Finna.
„Znasz zagadkę, która jest uczciwa i sprytna?”

Finn uśmiechnął się.
„Tak, moja pani.”

Księżniczka Elara zaczęła:
„Mów, trollu, i słuchaj: Co wypełnia świat, a mieści się w twojej dłoni? Porusza się szeptem, a ryczy na morzu. Może leczyć lub szkodzić; mieszka w każdym stworzeniu – co to jest?”

Gorthak podrapał się po głowie, gniew rósł. Warczał:
„Odpowiedź to nic poza głupimi sztuczkami!”
Szalał, chodząc w kółko.
„Marnujesz mój czas!”

Finn powiedział cicho do Elary:
„Pozwól mi mówić, proszę.”

Elara lekko skinęła głową.

Finn zwrócił się do trolla:
„To miłość, Gorthak – miłość w twoim sercu lub brak miłości. Wypełnia świat, a mieści się w twojej dłoni.”

Gorthak warczał tak głośno, że ptaki poderwały się z drzew. Wyglądał, jakby miał zaatakować, ale coś w jego oczach zaiskrzyło.
„Miłość? Hm.” Spojrzał na swoje ogromne dłonie. „Nie… nic nie wiem o miłości. Miły chłopcze, znam tylko głód i strach.”

Elara zrobiła krok naprzód.
„W takim razie pozwól, że dam ci coś więcej niż strach: propozycję przyjaźni. Nie musisz mieszkać w ciemności ani żądać daniny. Możesz pozostać w lesie jako przyjaciel, nie wróg. Możesz chronić zamiast grozić.”

Gorthak zawahał się, przechylając głowę, patrząc niepewnie.

Finn dodał:
„Przyniesiemy jedzenie i dobra sezonowo, nie daninę. Możesz pomagać strzec leśne szlaki i odpędzać inne zagrożenia. Jeśli się zgodzisz, zdobędziesz szacunek i zaufanie.”

Zapanowała cisza. Las jakby wstrzymał oddech.

W końcu Gorthak spojrzał na księżniczkę.
„Ty, księżniczko… mówisz o dobroci, tam gdzie inni przynoszą miecze. Oferujesz mi… przynależność?”

Elara skinęła głową.
„Każde stworzenie zasługuje na miejsce. Nawet trolle.”

Gorthak spojrzał na Finna.
„A ty, chłopcze, mówisz rozsądnie, gdy inni drżą.”

Westchnął – głęboki pomruk.
„Spróbuję tej przyjaźni. Przestanę żądać strachu. Będę strzegł przełęczy jako opiekun.”

Z tłumu za Elara i Finnem popłynęły okrzyki radości. Mieszkańcy wyszli z świeżym chlebem, koszami owoców i gorącymi bochenkami. Gorthak przyjął z wdziękiem, zaskoczony. Powąchał.
„To… to nie jest danina… ale… czuje się… lepiej.”

Księżniczka Elara ukłoniła się.
„Dziękuję, przyjacielu.”

I tak rozpoczęła się nowa era. Gorthak osiedlił się przy przełęczy, witając podróżników z surową uprzejmością. Pomagał zagubionym wędrowcom, ostrzegał mieszkańców przed burzami i prowadził karawany przez ukryte leśne ścieżki. Księżniczka Elara często go odwiedzała, a Finn przynosił wieści z wioski.

Z czasem serce Gorthaka zmiękło. Śmiał się – głęboko i chropowato, aż liście spadały z drzew. Uczył Finna, jak czytać znaki w lesie; Finn uczył Gorthaka, jak czytać zwoje. Troll poznawał historie z Evergreen Vale, a księżniczka zapraszała go na posiedzenia rady jako strażnika lasów.

Królestwo kwitło. Szlaki handlowe zostały ponownie otwarte. Drwale, kupcy i podróżnicy mogli przechodzić bezpiecznie. Las odzyskał swoje pieśni. Dzieci rozmawiały o „przyjaznym trollu”.

Pewnego dnia nadciągnęła straszna burza. Pioruny szalały w lesie. Drzewa pękały, a klif nad przełęczą zaczął się kruszyć, grożąc osunięciem głazów. Podróżnicy uciekali w panice.

Gorthak natychmiast zareagował. Zaryczał alarm, a z pomocą Elary i Finna prowadził ludzi po bezpiecznych ścieżkach. Chwytał chwiejne kamienie, blokował drogi, niósł dzieci w bezpieczne miejsce. Ratował życie.

Po przejściu burzy Elara objęła Gorthaka.
„Uratowałeś wielu,” powiedziała.

Spojrzał na nią i na Finna.
„Nie miałem nic wcześniej. Teraz – i dzięki wam – mam cel.”

Finn uśmiechnął się.
„Zawsze miałeś siłę. Teraz masz też serce.”

Wieści o bohaterstwie Gorthaka dotarły do króla. Wydał królewski dekret:
„Z rozkazu Jego Królewskiej Mości, Króla Evergreen Vale, Gorthak Troll zostaje mianowany Strażnikiem Przełęczy Grimbark. Jest wyróżniony za odwagę, przyjaźń i mądrość.”

Gorthak ukłonił się przed królem, księżniczką i ludem. Jego ogromna głowa poruszała się w pokorze.
„Dziękuję,” zagrzmiał.

I tak troll, który kiedyś był złoczyńcą, stał się bohaterem. Mieszkał spokojnie w lesie, szanowany i kochany. Księżniczka Elara i Finn pozostali jego przyjaciółmi na całe życie, a trójka często siedziała przy źródełku koło przełęczy, opowiadając historie i planując, jak chronić Vale.

Lata później, kiedy Elara została królową, często opowiadała swojemu synowi i córce historię:
„Troll, który żądał strachu; księżniczka, która zaoferowała przyjaźń; chłopiec, który szeptał odwagę – i razem przemienili złoczyńcę w strażnika.”

A Finn, teraz młody mężczyzna i rycerz królestwa, uśmiechał się i mówił:
„Czasem największe zwycięstwo nie polega na pokonaniu, lecz na zrozumieniu.”

Ludzie z Evergreen Vale nigdy nie zapomnieli tej lekcji.
I wszyscy żyli w pokoju i przyjaźni przez wiele pokoleń.

Odważny chłopiec i księżniczka stają przeciw sprytnemu trollowi.